Metabolik sendrom ve metabolik sendromla ilişkili yüksek tansiyon, kan şekeri, kan yağlarının birlikte değerlendirildiği farklı çalışmaların –tümü değilse de- çoğu, söz konusu hastalıklarla kanda D vitamini (25-hidroksivitamin D: 25HVD) düzeyini ilişkili bulsa da, D vitamini desteğinin sorunların daha az görülmesine genelde katkı sağlamadığı yönündedir.

• 2001-2004 National Health and Nutrition Examination Survey’ine katılan 3.577 ergende, düşük 25HVD düzeylerinin, -obeziteden bağımsız olarak-; en yüksek dörtte bire göre, en düşük dörtte birde (<15 ng/mL) yüksek büyük tansiyonun (sistolik kan basıncı: SKB’nın) 2.36, kan şekeri sorununun 2.54, HDL düşüklüğünün 1.54, metabolik sendromun 3.88 kat fazla olduğu saptandı (Reis JP1, von Mühlen D, Miller ER 3rd, Michos ED, Appel LJ. Vitamin D status and cardiometabolic risk factors in the United States adolescent population. See comment in PubMed Commons belowPediatrics. 2009 Sep;124(3):e371-9. doi: 10.1542/peds.2009-0213. Epub 2009 Aug 3.).
• 2011’de yapılan sistematik bir gözden geçirme ve meta-analizde, 51 incelemenin değerlendirilmesinde, D vitamini ile kan yağları, şeker düzeyi, kan basıncı (sistolik kan basıncı: SKB, diyastolik kan basıncı: DKB), kalp krizi (MI), inme (strok) ve ölüm riski arasında istatistiksel anlamlı ilişki saptanmadığı belirtildi (Elamin MB1, Abu Elnour NO, Elamin KB, Fatourechi MM, Alkatib AA, Almandoz JP, Liu H, Lane MA, Mullan RJ, Hazem A, Erwin PJ, Hensrud DD, Murad MH, Montori VM. Vitamin D and cardiovascular outcomes: a systematic review and meta-analysis. J Clin Endocrinol Metab. 2011 Jul;96(7):1931-42. doi: 10.1210/jc.2011-0398. Epub 2011 Jun 15.).
• 2012’de yapılan bir meta-analizde, 12 çalışmanın 1346 katılımcısında, D vitamini desteği, LDL kolesterolde (özellikle obezlerde) artış yaparken toplam kolesterol, HDL kolesterol ve trigliserit düzeyine anlamlı etki göstermedi (Wang H, Xia N, Yang Y, Peng DQ. Influence of vitamin D supplementation on plasma lipid profiles: a meta-analysis of randomized controlled trials. Lipids Health Dis. 2012 Mar 20;11:42. doi: 10.1186/1476-511X-11-42.).
• 438 toplu ve şişman kişide, 500 mg kalsiyumun yanı sıra 1 yıl boyunca haftada 20 bin İÜ D vitamini veya 40 bin İÜ D vitamini veya ilaç taklidi (plasebo) verilen 3 grup arasında, D vitamini alanlarda 25HVD yükselmesine rağmen tedavi sonrası kan basıncı, kan şekeri ve lipid düzeyleri arasında fark saptanmadı (Jorde R, Sneve M, Torjesen P, Figenschau Y. No improvement in cardiovascular risk factors in overweight and obese subjects after supplementation with vitamin D3 for 1 year. J Intern Med. 2010 May;267(5):462-72. doi: 10.1111/j.1365-2796.2009.02181.x. Epub 2009 Oct 19.).
• Bozulmuş açlık glikozu veya glikoz tolerans bozukluğu olan 511 kişiye, bir yıl süreyle haftada 20 bin İÜ D vitamini desteği yada plasebo uygulandı. Destek verilenlerde D vitamini düzeyi yükselse de, kan şekeri kontrolüne, insülin salgısı ve duyarlığına, kan basıncına, hs-CRP düzeyine etkisi olmadı. Toplam ve LDL kolesterolde hafif ama anlamlı artışa, HDL kolesterolde azalmaya neden oldu (Sollid ST, Hutchinson MY, Fuskevåg OM, Figenschau Y, Joakimsen RM, Schirmer H, Njølstad I, Svartberg J, Kamycheva E, Jorde R. No effect of high-dose vitamin D supplementation on glycemic status or cardiovascular risk factors in subjects with prediabetes. Diabetes Care. 2014 Aug;37(8):2123-31. doi: 10.2337/dc14-0218. Epub 2014 Jun 19.).
• 70 yaş üstü 159 izole sistolik hipertansiyonlu 159 kişide 30 ng/mL’nin altında 25HVD düzeyine sahip olanlar, 1 yıl süreyle, her 3 ayda bir 100.000 İÜ D vitamini veya plaseboya örneklendiğinde, her 3 ayda bir yapılan 24 saatlik kan basınç takiplerinde, ofis kan basıncı ölçümlerinde, kolesterol ve glukoz düzeylerinde, endotel fonksiyonu ve arteryel sertik derecesinde, yürüme mesafesinde anlamlı farklar saptanmadı (Witham MD, Price RJ, Struthers AD, Donnan PT, Messow CM, Ford I, McMurdo ME. Cholecalciferol treatment to reduce blood pressure in older patients with isolated systolic hypertension: the VitDISH randomized controlled trial. JAMA Intern Med. 2013 Oct 14;173(18):1672-9.).
• Monica 10’un 2.656, Inter99’un 6.794, Health2006’nın 3.471 hastasında, 10.3 yıllık takipte (Skaaby T. The relationship of vitamin D status to risk of cardiovascular disease and mortality. Dan Med J. 2015 Feb;61(2). pii: B5008.),
• en baştaki kanda D vitamin düzeyindeki her 10 nmol/L (4 ng/mL) yükseklikle herhangi bir nedenden ölüm riskinde %5,
• metabolik sendromda %5, hiperkolesterolemide %6, trigliseritte %0.52, VLDL’de %0.66 anlamlı azalma saptandı.
• D vitamin düzeyi ile antropometrik ölçümler, kan basıncı, koroner kalp hastalığı veya inme arasında ilişki bulunmadı.
• 823 ölümün değerlendirmesinde D vitamin düzeyinin en yüksek çeyreğinde, en düşüğe göre; solunum, sindirim, endokrin-nutrisyonel-metabolik ölümleri sırasıyla %74, %72, %79 daha düşük saptandı.
• Menopoza girmiş 60-70 yaşlarında 305 kadına, 1 yıl süreyle günde 400 yada 1.000 İÜ kalsitriol veya plasebo verildiğinde, kan basıncı, lipid profili, Apo-A11 veya iltihap göstergeleri açısından anlamlı fark saptanmadı, ApoB’de DV ikamesiyle anlamlı azalma olduysa da kliniğe yansımasının olmadığı düşünüldü (Wood AD, Secombes KR, Thies F, Aucott L, Black AJ, Mavroeidi A, Simpson WG, Fraser WD, Reid DM, Macdonald HM. Vitamin D3 supplementation has no effect on conventional cardiovascular risk factors: a parallel-group, double-blind, placebo-controlled RCT. J Clin Endocrinol Metab. 2012 Oct;97(10):3557-68. doi: 10.1210/jc.2012-2126. Epub 2012 Aug 3.).
• Onüç gözlemsel inceleme ve 18 rastgele örneklemeli çalışmanın sistematik gözden geçirmesinde (Pittas AG, Chung M, Trikalinos T, Mitri J, Brendel M, Patel K, Lichtenstein AH, Lau J, Balk EM. Systematic review: Vitamin D and cardiometabolic outcomes. Ann Intern Med. 2010 Mar 2;152(5):307-14. doi: 10.7326/0003-4819-152-5-201003020-00009.),
• 6 incelemeden üçünde, D vitamini en yüksek gruplarda, en düşüklere göre, şeker hastalığı riskinin azaldığı,
• 7 çalışmada D vitamini desteğinin kan şekerine ve şeker hastalığı meydana gelmesine etkisi saptanmadı.
• 3 incelemede, daha düşük D vitamini düzeyinde yüksek tansiyon riskinin %80 arttığı belirlendi.
• 10 çalışmada D vitamini desteği SKB’nı azaltmakla birlikte azalma anlamlı düzeyde değildi. DKB ise etkilenmiyordu.
• 7 incelemeden 5’inde, daha düşük 25HVD düzeyleri, kalp-damar hastalıklarıyla birliktelik gösteriyordu. Ama 4 çalışmada her hangi bir etki yaratmadığı yönündeydi.
• [Bu çalışmada düşük D vitamini düzeyleri MS riskini artırırken, D vitamini desteğinin o kadar fayda sağlamadığı görülüyor!]]
• Diyetinden 500 kalorilik azaltma yapılan 53 toplu ve şişman ikiye bölünüp 12 hafta süreyle birine günde 600 mg elemanter kalsiyum+125 İÜ D vitamini verildi, diğeri kontrol olarak bırakıldı. Destek alanlar 2.8, kontrol grubu 1.8 kg yağ kitlesi (özellikle iç organ yağı {visseral yağ}) kaybetti ki, aradaki fark anlamlıydı. Ama beden ağırlık kaybı yönünden gruplar arasında anlamlı fark yoktu. Ancak metabolik göstergelerde (yağ, şeker) fark saptanmadı (Zhu W, Cai D, Wang Y, Lin N, Hu Q, Qi Y, Ma S, Amarasekara S. Calcium plus vitamin D3 supplementation facilitated fat loss in overweight and obese college students with very-low calcium consumption: a randomized controlled trial. Nutr J. 2013 Jan 8;12:8. doi: 10.1186/1475-2891-12-8.).
• 18-50 yaşlarında 52 şişman rastgele ayrılıp 26 hafta süreyle birine günde 7.000 İÜ D vitamin, diğerine D vitamini görünümlü etkisiz madde (plasebo) verildi. D vitamini vermenin –kanda D vitamini artmasına ragmen- beden yağını ve yağ dağılımını değiştirmediği gibi HOMA, kan basıncı, kan yağlarında da bir değişiklik olmadı (Wamberg L, Kampmann U, Stødkilde-Jørgensen H, Rejnmark L, Pedersen SB, Richelsen B. Effects of vitamin D supplementation on body fat accumulation, inflammation, and metabolic risk factors in obese adults with low vitamin D levels - results from a randomized trial. Eur J Intern Med. 2013 Oct;24(7):644-9. doi: 10.1016/j.ejim.2013.03.005. Epub 2013 Apr 6.).