Yumurta, eskiden sanıldığı kadar zararlı olmayabilir.

Kalp ve damar hastalıkları cağdaş insanın en başta gelen ölüm nedeni. Artık, bu ölümlerin rastgele değil, sigara, yüksek tansiyon, şeker, kolestrol gibi risk faktörlerinden kaynaklandığını biliyoruz. Bu yüzden, bu risk faktörleriyle savaş çok önemsenir hale geldi.

En ilgi çekenlerden biri de kolesterol. Son yıllarda kolesterol çokça tartışılıyor. Hangi besinlerde daha çok kolesterol bulunduğu herkesin ilgisini çekiyor.

Yumurta, kolesterol konusunda en çok suçlanan besinlerden biri Suçlanan yumurta akı değildir. Ama yumurtanın sarısı, en yoğun kolesterol kaynaklarından biri olarak ateş altındadır. Belki de, son buluşların ışığında cümleyi "ateş altındaydı" diye değiştirmek gerekiyor.

Kolesterol tartışmalarının ilk başladığı günlerde, yumurta sarısı baş suçluydu. Ama son zamanlarda aksi yönde görüşler belirdi. Haftada iki yumurta yenebileceği söylenmeye başladı.

Acaba son gelinen nokta neresidir? Sizin için araştırdık.

F. B. Hu ve arkadaşları, 1999'da JAMA'da (Amerikan Tıp Cemiyeti Dergisi) yayınladıkları makalede(1), onbinlerce kişide, kalp ve damar hastalıklarıyla yumurta tüketimi arasındaki ilişkiyi incelediler. Haftada birden az yumurta yiyenlerle, daha fazla yiyenler, yıllar boyu izlendi ve iki grupta koroner kalp hastalığı ve inme (felç) oranları karşılaştırıldı. Kadınlarda da erkeklerde de, yumurta tüketimi alışkanlığı ile bu iki hastalığa yakalanma oranı arasında anlamlı bir bağlantı bulunmadı. Yalnızca, çalışma dışında tutulan, şeker hastalıklı erkeklerde, haftada birden çok yumurta yiyenlerde, daha az yiyenlere göre koroner kalp hastalığı riskinin iki katına çıktığı belirlendi. Aşağıdaki tablo, çalışmanın sonuçlarını özetlemektedir.

Haftada birden az yumurta yiyenlerle daha fazla yiyenlerde görülen koroner kalp hastalığı ve inme sayılarının karşılaştırılması.

Tablonun açıklaması: Her grupta, koroner kalp hastalığı ve inme geçirenlerin sayısı, haftada birden az yumurta yiyenlerlerde hastalık geçirenlerin sayısına bölünmüştür. Meselâ, 0,82, az yumurta yiyen grupta hastalık geçiren her 100 kişiye karşılık bu grupta 82 kişinin bu hastalıklara yakalandığını göstermektedir. Parantez içinde verilen küçük sayılar, birden fazla çalışmada bulunan en küçük ve en yüksek oranları gösterir.

Tabii ki, buradan tereyağda kızarmış sucuklu-pastırmalı yumurta yemenin zararsızlığı gibi bir yargıya varmamak gerekir. Kolesterolün zararı, daha doğrusu kötü dediğimiz LDL kolesterolün zararı su götürmez bir gerçektir. Fakat LDL kolesterol kalp-damar hastalıklarına yol açarken "iyi kolesterol" dediğimiz HDL kolesterol, bu hastalıklara yakalanma riskini azaltmaktadır. Aldığımız besinlerde yalnız LDL kolesterol(kötü kolesterol) bulunmaz. Kolesterollü yiyeceklerin bazıları, kötü kolseterolün yanında bize HDL kolesterol dediğimiz iyi kolesterolü de sağlar.

Bir başka çalışmada (2), günde bir yumurta fazla yemekle, toplam kolesterolün 0,111 mmol/L, LDL (kötü) kolesterolün 0,100 mmol/L, HDL (iyi) kolesterolün 0,016 mmol/L ve toplam kolesterolün HDL kolesterole oranınının 0.041 ünite arttığı ve HDL kolesterolün, LDL kolesterole oranının ise yüzde 1,1 azaldığı hesaplandı. Anlaşılacağı gibi, yumurtayla hem iyi, hem de kötü kolsterolümüzü yükseltiyoruz. Bu veriler, koroner kalp krizinde yüzde 2'lik küçük bir artışa karşılık gelmektedir.

Sözün kısası, artık yumurta yemenin eskisi kadar ürkütücü olmadığını söyleyebiliriz. Aldığımız toplam kolesterolden daha fazla önem taşıyan şeyler var: Toplam yağ tüketim miktarımız ve bunların ne kadarının doymuş ve ne kadarının doymamış yağlardan oluştuğu gibi...

____________________________
1. F. B. Hu ve arkadaşları, "A prospective study of egg consumption and risk of cardiovascular disease in men and women." (Erkek ve kadınlarda yumurta tüketimi ve kalp ve damar hastalıkları riski konusunda zaman içinde izlemeye dayalı bir inceleme") JAMA (Amerikan Tıp Cemiyeti Dergisi) 1999 281: 1387-94.
2. R. M. Weggemans ve arkadaşları, "Dietary cholesterol from eggs increases the ratio of total cholesterol to high-density lipoprotein cholesterol in humans: a meta-analysis" (Yumurtadan alınan diyet kolesterolü insanlarda, toplam kolesterolün yüksek yoğunluklu lipoprotein kolesterolüne oranını arttırmaktadır: Bir meta- analiz) American Journal of Clinical Nutrition (Amerikan Klinik Beslenme Dergisi) 2001 73: 885-891.