Kilo arttıkça kanda D vitamini (25-hidroksivitamin D: 25HVD) seviyesinin düştüğüne ilişkin kanıtlar tereddüde yer bırakmayacak kadar güçlüdür. Öyle ki, 123.684 kişinin değerlendirmesi, kilonun ölçüsü olan beden kütle indeksindeki her 1 kg/m2 artışa, kan D vitamini seviyesinde (25HVD’de) %1,15 düşüklüğün eşlik ettiğini gösterdi.
Ama bu çalışmanın asıl önemli sonucu, kalıtım marifetiyle, kilonun kanda D Vitamini düşüklüğüne sebep olduğu; buna karşılık D vitamininin kiloyu çok fazla etkilemediğinin (pek az etkilediğinin) belirlenmiş olmasıdır.
Gerçekten başka çalışmalar da, kilo arttıkça kanda D vitamini seviyesinin düştüğünü ama D vitamini vermenin zayıflamaya pek az katkı sağladığını gösterdi.
Farklı kilolardaki 22.214 kişiye D vitamini verildiğinde, benzer dozların kan D vitamini seviyesini en fazla zayıflarda, en az şişmanlarda artırdığı; kan D vitamini seviyesi ile kilonun göstergesi olan beden kütle indeksinin ters ilişki sergilediği saptandı. (Bakınız Grafik).
***
Kiloyla D vitamini arasındaki bu ilişki, bazı çalışma sonuçlarını saptırmış olabilir mi? Aslında kilonun yol açtığı bazı hastalıkları, fazla kilosu olanlarda kanda D vitaminini düşük bulduğumuz için, -yanlışlıkla- D vitamini düşüklüğüne bağlamış olabilir miyiz?
Daha önce şeker hastalığı, yüksek tansiyon, metabolik sendrom, kalp ve damar hastalıkları, çeşitli kanserler, ölüm riskinde artış gibi, kilo fazlalığıyla yakından ilişkili hastalıklarda kanda D vitamini seviyesini düşük bulan pek çok yayının olduğunu ama D vitamini desteğinin bu hastalıkları azaltmada çok ta işe yaramadığını görmüştük. Biliyoruz ki, şişmanlarda D vitamini düşük çıkar ama D vitamini takviyesi zayıflatmaz. Şayet D vitamini seviyesini düşük bulduğumuz hastalıklarda neden şişmanlıksa, D vitamini takviyesi bu hastalıklarda da işe yaramayacak demektir…
Kilo arttıkça kanda D vitamininin azalıyor olması sebebiyle, aslında kilodan kaynaklanan bazı sorunları, -kanda D vitaminini düşük bulmamız yüzünden- -yanlışlıkla D vitamin eksikliğine bağlıyor olabilir miyiz?
Gerçekten de D vitaminiyle söz ettiğimiz hastalıklar arasında ilişki kuran bazı araştırmalarda, kiloyla ilgili olarak beden kütle indeksi düzeltmesi yapıldıktan sonra ilişkinin anlamsız hale geldiği görülmüş. Ama tüm çalışmalarda bu düzeltme yapılmamış olabilir.
Kiloyla D vitamini arasındaki ilişkinin aydınlanmasına bağlı olarak, sanırım önümüzdeki dönemde bu gerçeği daha fazla gözeten çalışmalarla, kilo etkisinden arındırıldığı kesin sonuçları görme imkânımız artacaktır.