Araştırmalar, Ramazan orucunun kiloya pek etkisi olmadığını
gösteriyor. Ramazan'da birkaç kilo verenler olduğu gibi, tersine kilo
alanlar da var.
Ramazan ayının kiloyla ilişkisi üstüne farklı fikirler ileri sürülmüştür.
Biz, bunların nedenlerini şimdilik bir yana bırakıp, yalnızca oruçla kiloda
değişiklik olup olmadığını sizler için araştırdık.
Ne yazık ki, bu konudaki yayımlanmış bilimsel çalışmaların tümü aynı
yönde değil. Araştırmaların farklı sonuçları, biraz da, araştırılan grupların
farklı coğrafya, zaman dilimi ve kültür özelliklerine sahip olmalarından
kaynaklanır.
Bu bağlamda, kimi topluluklarda -özellikle erkeklerin- görece daha pasif
bir yaşantı tarzına geçmeleri, bir tarafta sadece iftarda yemek yiyenlerle
diğer tarafta iftardan sahura sürekli atıştırmaya kadar giden davranışların
öğün sayısında yol açtığı büyük değişkenlik; besin kompozisyonunda yağların
ve karbonhidratların diyetteki payının artışı, sıvı yağların katı yağlara
oranında artış gibi ciddi farklılıklar ve uyku süresi ve ritminde büyücek
değişiklikler ilk dikkati çekenlerdir.
Kiloyla ilgili en objektif ve pratik ölçü sayılan Beden
Kitle Endeksi'nin Ramazanın başı ve sonunda ne yönde değiştiğiyle
ilgili araştırmaları taradık. Bunlardan bir bölümü Ramazan'ın zayıflattığını
bulmuştu (1-4). Ama çok daha büyük bir bölümü değişmediğini bildirdi (5-10).
Konuyla ilgili araştırmalardan biri de, benim de içinde bulunduğum bir
çalışma grubunca, 1993 yılında gerçekleştirilmişti. Biz de, 40 sağlıklı
ve gönüllü sağlık personelinde, Ramazan öncesi ve sonrası Beden Kitle
Endekslerinde anlamlı bir değişiklik bulmamıştık (11).
Ramazanda zayıflanmadığı gibi şişmanlandığını bildiren çalışmalar da
bulunmaktadır (12).
Azalma ve artışların da çok büyük ölçekli olmadıkları; çalışmaların en
büyük bölümünde değişme olmadığı bulgusu göz önüne alınırsa, sanırım Ramazan'ın,
daha doğrusu oruç tutmanın genel olarak, kiloya anlamlı etkisinin olmadığını
söyleyebiliriz.
_______________________________________
1. Fedail SS, Murphy D, Salih SY, Bolton CH, Harvey RF:
Changes in certain blood constituents during Ramadan. Am J Clin Nutr 1982;
36:350-3
2. Hallak MH, Nomani MZA: Body weight loss and changes in blood lipid
levels in normal men on hypocaloric diets during Ramadan fasting. Am J
Clin Nutr 1988; 48: 1197-210
3. Perk G, Ghanem J, Aamar S, Ben-Ishay D, Bursztyn M. The effect of the
fast of Ramadan on ambulatory blood pressure in treated hypertensives.
J Hum Hypertens 2001 Oct;15(10):723-5
4. Sweileh N, Schnitzler A, Hunter GR, Davis B. Body composition and energy
metabolism in resting and exercising muslims during Ramadan fast. J Sports
Med Phys Fitness 1992 Jun;32(2):156-63
5. Laajam MA. Ramadan fasting and non-insulin-dependent diabetes: effect
on metabolic control. East Afr Med J 1990 Oct;67(10):732-6
6. Muazzam MG, Khaleque KA: Effect of fasting in Ramadhan. J Trop Med
Hyg 1959; 62:292-4
7. Shoukry MI: Effect of fasting in Ramadan on plasma lipoproteins and
apoprpteins. Saudi Med J 1986; 6:561-5
8. Akanji AO, Mojiminiyi OA, Abdella N. Beneficial changes in serum apo
A-1 and its ratio to apo B and HDL in stable hyperlipidaemic subjects
after Ramadan fasting in Kuwait. Eur J Clin Nutr 2000 Jun;54(6):508-13
9. Finch GM, Day JE, Razak, Welch DA, Rogers PJ. Appetite changes under
free-living conditions during Ramadan fasting. Appetite 1998 Oct;31(2):159-70
10. el Ati J, Beji C, Danguir J. Increased fat oxidation during Ramadan
fasting in healthy women: an adaptative mechanism for body-weight maintenance.
Am J Clin Nutr 1995 Aug;62(2):302-7
11. Temizhan A, Tandogan I, Donderici O, Demirbas B: The effects of Ramadan
fasting on blood lipid levels. Am J Med 2000 Sep;109(4):341-2
12. Frost G, Pirani S: Meal frequency and nutritional intake during Ramadan:
a pilot study. Hum Nutr Appl Nutr 1987; 41A:47-50