Spirulinanın pek çok besin unsurunu yüksek yoğunlukta içermesi “süper besin” olarak nitelendirilmesini sağladı. Aşağıda hangi besinleri ne oranda içerdiğini paylaşacak, sonra da bunu tabloda göstereceğim. Ama çok farklı türleri olduğu, yetiştiği ortam besin değerini etkileyebildiği için, farklı kaynaklarda farklı rakamların verildiğini, bu yüzden bizim verdiğimiz rakamların sapmaya açık olabildiğini en başından söylemeliyim.
Taze –kurutulmamış- spirulinanın 100 gramının 90,7 gramı sudur. 5,9 gramı protein; 2,4 gramı karbonhidrat; 0,4 gramı yağ; 0,4 gramı lif olup toplam 26 Kalorilik enerjiye sahiptir. Kurutulmuş olarak tüketildiğinden, rakamların çok farklılaşıp çok yoğun bir besine dönüşeceği kolayca kestirilebilir.
Kuru ağırlığının %51-77’si kadar, ortalama %65 protein içeriğiyle adeta bir protein deposu gibidir. Yüksek protein oranlarıyla ünlü peynirde %7-40,6; pişmiş tavuk yumurtasında %10,6-13,6; keçi sütünde %4,9-9,8; inek sütünde %3,2-3,3; pişmiş sığır etinde %16,9-40,6 kadar protein olduğu hatırlanırsa, oranın ne kadar yüksek olduğu görülecektir.
Üstelik toplam 22 aminoasitten 18’ini içermesi, -vücutta üretilemediğinden dışarıdan gıdayla alınması gereken- tüm “esansiyel” aminoasitleri kapsaması önemli bir avantajdır. Buna karşılık metyonin, sistein ve lizin aminoasitlerinin hayvansal proteinlerdeki kadar yüksek olmayışı olumsuzluk sayılır. Sonuçta, hayvansal proteinlerle karşılaştırılabilir ama bitkisel proteinlerden üstünlüğü tartışılmayacak “tam” bir proteindir.
Kuru ağırlığının %15-30, yaklaşık %25 kadarı karbonhidrattır. Bunun da altıda biri kadarı şekerdir. %4 civarında lif içeriğiyle, yüksek diyet lifli kabul edilir.
Yağ oranı %3-9, ortalama %5 kadardır. 100 gr kuru ağırlıklı spirulinada 1,5-2,7 gramı doymuş (satüre); 0,4-0,7 gr’ı tekli doymamış (monoansatüre); 1,2-2,1 gr’ı çoklu doymamış (poliansatüre) yağ şeklindedir. Kolesterol içermez. -Vücutta üretilemediğinden dışarıdan gıdayla alınması gereken- “esansiyel” yağ asitlerini fazlaca içermesi bir avantajdır.
Spirulina vitaminden, özellikle de B grubu vitaminlerden zengindir. Ancak, kimi firmaların yüksek B12 vitamini oranlarına vurgu yapılmasına karşılık, içerdiği B12’nin, emilimi için intrinsek faktöre bağlanamadığı ve vücudun bundan yararlanamadığı bildirilmektedir. D vitamini içermediğini de belirtelim.
Spirulinanın mineral içeriği de yüksektir. Özellikle günlük ihtiyacın üstüne çıkan yüksek demir oranı dikkat çekicidir.
Spirulina ağırlığının %65’ini oluşturan, üstelik tüm esansiyel aminoasitleri kapsayan mükemmel bir protein kaynağıdır. Ayrıca pek çok vitamin, mineral ve fitokimyasalı da içerir.
Spirulina beta karoten, klorofil-a, miksoksantofil, ksantofil, kantaksantin, zeaksantin, diatoksantin, beta-kriptoksantin, osiloksantin, fikosiyanin, allofikosiyanin, ekinenon gibi pek çok farklı pigmenti bünyesinde bulundurur. Bunların daha sonra değineceğimiz bazı tıbbi sorunlardaki kullanımına dayanak teşkil etmesi mümkündür.
***
Bir tabloyla, spirulinanın besin değerini daha iyi yansıtabileceğimi düşündüm: Bunun için ortalama bir erişkin için tavsiye edilen günlük besin unsurlarının, 100 gram kuru Spirulinadaki miktarını ve 100 gram kuru Spirulina ile tavsiye edilen günlük ihtiyacın ne kadarının karşılanabileceğini bu tabloda gösterdim (Bakınız Tablo). Bir kilogram spirulinanın yaklaşık olarak bir ton sebze ve meyveye eşdeğer olduğu bildirilmiştir.
***
En önemli protein kaynaklarından biri olan geviş getiren hayvanların, su kaynaklarını fazlaca tüketmesi, her birinin günde 245-490 litre metan gazı üretmesi ve bu gazın atmosferi 20 kat daha fazla ısıtması, sonuçta küresel ısınma ve çevre kirliliğine katkıları çevreciler için spirulinayı cazip bir protein alternatifine dönüştürür. Keza sıklıkla demir ve protein açığı sıkıntısı yaşayan vejetaryenler için de felsefelerine halel getirmeyecek doğal bir seçenektir.