1. Sigara içmeyin, -nargile dahil- her hangi bir şekilde tütün kullanmayın

Sigara içmek, önlenmesi elimizde olan en önemli ölüm nedenidir. Sigara, kanserin de en büyük sebebidir. Sigara denince ilk akla gelen akciğer kanseri, sigara içenlerde, içmeyenlere göre 20-25 kat daha fazladır. Ama sigara yalnız akciğer değil, pek çok kanserde de ciddi pay sahibidir. Sigara içmemekle farklı kanser türlerinde risk azalması,

• burun boşluğu ve sinüslerde %11,

• ağız boşluğunda %33,

• üst yutakta (nazofarenkste) %17,

• orta ve alt yutakta (oro/hipo farenkste) %49,

• yemek borusunda (özofagusta) %35,

• gırtlakta %84,

• akciğerde %82,

• meme kanserinde %20,

• karaciğer ve safra yollarında %25,

• pankreasta %13,

• midede %21,

• kalın bağırsakta %14,

• böbrek ve idrar borusunda (üreterde) %8,

• mesanede %50,

• yumurtalıkta %14,

• rahim ağzında (servikste) %14,

• miyeloid lösemide %13 kadardır.

Görüldüğü gibi, sigara içmemekle akciğer ve gırtlak kanseri olasılığı çok çok azalmakta; mesane ve orta-alt yutak kanser olasılığı yarıya, ağız boşluğu ve yemek borusu kanser ihtimali üçte bire düşmektedir.

***

Kanser riski, sigaraya ne kadar erken başlandıysa, günde ne kadar çok sayıda sigara içiliyorsa ve sigara içilen yıl sayısı arttıkça artar. Sigarayı bırakmak işe yarar. Ama sigara içmeye devam eden birine göre kanser riskinde azalma, ancak,  sigarayı bıraktıktan,

• 5 yıl sonra ağız, boğaz, yemek borusu ve mesane kanserinde yarı yarıya; rahim ağzı kanserinde kısmen;

• 10 yıl sonra akciğer kanserinde yarı yarıya, gırtlak (larenks) ve pankreas kanserinde kısmen azalır.

Görüldüğü gibi sigarayı bırakmak kanser riskini sıfırlamamaktadır. Elde edilen yarar da ancak yıllar içinde bir anlam ifade etmektedir. Bu yüzden en iyisi hiç başlamamak; başlanmışsa en kısa zamanda bırakmak, o da olmuyorsa hiç olmazsa daha az içmektir.

Nargile de zararlıdır. Dumanın sudan geçiyor olması, zararlı maddelerin süzülmesini sağlamaz. Bir nargile seansı 20-90 dakika sürdüğünden, daha seyrek içilse de, çok daha uzun süreli bir etkilenme söz konusudur. Ayrıca, nargilede daha kuvvetle içeri çekme zarureti, zararlı ajanların akciğerin en uç kısımlarına kadar girmesine yol açar.

2. Eviniz ve işyerinizi “sigara dumansız” hale getirin

Sigara ve tütünün tek zararı içene değildir. İçenle aynı ortamda bulunup tütünün dumanına maruz kalanlar, yani “pasif içiciler” de fazlaca zarar görür. Sigara içenler, kendilerine verdikleri zararı umursamasalar da, başkalarına, hele hele en değerli varlıkları olan çocuklarına zarar vermeye hakları yoktur. Ülkemizde son yıllarda “dumansız hava sahası” konusunda yapılanlar takdire şayandır.

Ev, işyeri, eğlence mekânı gibi kapalı ortamlarda maruz kalınan pasif içicilik pek çok sağlık sorunu yanında, doğrudan içenler kadar olmasa da, akciğer kanseri riskini artırmaktadır. Pasif içiciliğin akciğer kanserindeki payının %15 kadar olduğu bildirilmiştir.