Önceki bölümlerde dile getirdiğimiz onca sorundan sonra, bazılarınızın “bu koşullarda egzersiz yapmasak, daha iyi olacak galiba!” dediğini duyar gibiyim.
Şunu çok kuvvetle söyleyebilirim: Evet, egzersizin birtakım riskleri vardır. Ama egzersiz yapmamanın bedeli kesinlikle çok daha büyüktür! Bir atletin koşu sırasındaki –milyonda bir olasılıklı- ölümü medyada haber olur ama hareketsizlik yüzünden sessiz sedasız ölen yüz binlerin çetelesini kimse tutmaz!
Egzersizin yol açabileceği muhtemel sıkıntılara dikkat çekme nedenim, sizlerin bu riskleri en aza indirmenizi kolaylaştırabilmek ve mümkünse faydaları hiç kayıpsız elde etmeniz içindir.
***
Her şeker hastasını takip eden bir hekimin olduğunu, yoksa da olması gerektiğini düşünüyorum. Egzersiz riskinin değerlendirmesini yapabilecek en doğru kişi, sizi sürekli izleyen hekimdir. Şeker kontrolünüzü, şekerin yol açması mümkün hasarların olup olmadığını, varsa derecesini, eşlik eden başka hastalıkları ve kullandığınız ilaçlarla ilgili yaşayabileceğiniz sorunları sizinle paylaşıp gereken önerilerde bulunacaktır. Egzersiz sırası ve sonrası ortaya çıkacak olumlu veya olumsuz durumlara göre tedavinizde gerekli değişiklikleri yapacak ve ihtiyaç varsa yeni tavsiyelerde bulunacaktır.
Ralliye hazırlanan bir otomobilin elden geçmesi gibi, kontrolden geçip egzersiz serüvenine vücudun elverdiği en iyi şekilde başlamak gerekir. Bunun için şeker kontrolünün yoluna konması ve varsa diğer tedavi gerektiren hallerin değerlendirilip gerekli müdahalelerin yapılması uygun olur.
***
Bu genel çerçeve dışında egzersize yönelik ayrı bir değerlendirmeden geçme gereği halen de tartışmaları süren bir konudur. Hekiminiz de bu konuda rehberlik edebilir.
En büyük çekince, tanı konmamış bir koroner kalp hastalığının varlığıdır. Genel kabul, bu amaçla herkesin olağan incelemeden geçmesi gerekmediğidir.
Daha riskli olabilecek, koroner arter hastalığına yatkınlık ve egzersizin şiddet derecesinin yüksekliği koroner değerlendirmeyi gerektirir.
Egzersiz öncesi, sürekli takip eden doktorun muayene ve testlerle genel bir değerlendirme yapması uygun olur. Doktor gerekli müdahalelerin yanı sıra önerilerde bulunacaktır.
Ayrıca bir egzersiz değerlendirmesinde kritik konu fark edilmemiş koroner sorunun varlığıdır. Önümüzdeki 10 yılda kalp ve damar hastalığı geçirme riski %10’un üstünde olanlarla şiddetli egzersiz veya spor yapacakların efor testinden geçmesi tavsiye edilir.
Müteakip 10 yılda kalp ve damar hastalığı geçirme yüzdesi kimlerin testten geçirilmesi gerektiği konusunda yol gösterebilir. (Kalp krizi risk değerlendirmesi için
“Kalp riski: Hesap makinesi” sayfamızdan yararlanabilirsiniz.)
Riski yüzde ondan fazla olanlar için efor testi olarak bilinen “egzersiz stres testi” veya uygun görülecek bir başka inceleme yapılabilir.
Ciddi efor gerektiren aktivite yapacakların ve bu bağlamda profesyonel sporcuların da böylesi bir değerlendirmeden geçmeleri uygun olacaktır.
Sonraki bölüm: Egzersize zaman planlamasıyla başlayabiliriz