Sağlığımızın ne durumda olduğunu ve nereye gittiğini görmek istediğimizde ilk aklımıza gelen şey bir dizi kan testi yaptırmak ve görüntüleme tekniklerine başvurmaktır. Bana sorarsanız yalnızca tek bir test yaptırma şansınız olsaydı, bunu beden kütle indeksi (BKİ) veya bel çevresi (BÇ) ölçümü için kullanmanızı önerirdim. Ya da Azrail ile yapılan maçın skorunun, en iyi BKİ veya BÇ ölçümüne bakılarak kestirilebileceğini söylerdim. Bunlar elbette tüm sağlığınızın göstergesi olamaz. Ama sizi bekleyen en önemli ve ortaya çıkması en muhtemel sorunları en hassas şekilde gösterecek işaret bunlardır.
Beden ölçümleri, genlerin üstüne inşa edilen -beslenme, egzersiz, stres gibi- çevre koşullarının nihaî sonucu olduğu kadar, bizi bekleyen önemli sağlık risklerinin de bir göstergesidir.
Bu yüzden mutlaka düzenli aralıklarla kilo ve yağlanmanız hakkında fikir verecek ölçümleri (BKİ, BÇ, BKO, BBO) yapmanızı ve buna göre kendinize ayar vermenizi şiddetle salık veririm. Ölçümlerin tümünü yapmanız, daha doğru değerlendirme olanağı sağlayacaktır. İhtiyacınız olan şeyler bir tartı ve mezrudan ibarettir.
Toplumu temsil ettiği ve genel geçerliliği olduğu iddiasında değiliz ama –fikir vermesi için- yaptığımız araştırma sonucu ortalamalarını bir tabloda paylaştım (Bkz Tablo).
Buna göre, büyük ihtimalle,
- BKİ’de erkekler 23, kadınlar 25 kg/m2’ye kadar güvendeler. Erkeklerde 25, kadınlarda 29 kg/m2’den sonra risk artıyor.
- BÇ her iki cinste de 82 santimetreye kadar güvenli görünüyor. Erkeklerde 92, kadınlarda 95 santimetre sonrası risk artıyor.
Beden ölçümleri günümüzün sağlık sorunlarını öngörmede, sanıldığından daha değerlidir. Bu yüzden beden kütle indeksi, bel çevresi, bel/kalça ve bel boy oranı ölçümleri çekapın değerli unsurları olarak görülmelidir.
- BKO erkeklerde 0,92, kadınlarda 0,83’e kadar güvenli görünüyor. Erkeklerde 0,98, kadınlarda 0,88’den sonra riskler artıyor.
- Riskin başladığı ve neredeyse mutlak risk diyebileceğimiz noktalar arasındaki mesafe yani risk yelpazesi erkeklerde darken, kadınlarda geniş görünüyor.