Bizim bu yazıyı derlememize vesile olan ve “doymuş yağların koroner kalp hastalığına yol açıyor dememize yetecek kanıt bulunmadığını” söyleyen çalışmanın (1) bu konuda, kuşkular yaratan ilk çalışma olmadığını söyleyebiliriz.

• Bundan çok uzun zaman önce, 1991’de yapılan, 16 çalışmanın değerlendirmesinde, diyetteki toplam yağ miktarını %30’un altına indirmenin, toplam kolesterole etkisinin çok az olduğu; 4-10 yıllık bir sürede, farklı çalışmalarda etkinin %1,0 artışla %2,1 azalma arasında değiştiği belirlenmişti (18).
• Yaşları 50-79 arası değişen 48.835 menopoz sonrası kadında, diyetteki yağın, toplam kalorinin %20’sinin altında tutulmasının hedeflendiği, ancak birinci yılda %24,3, 6. Yılda %28,8’in başarılabildiği (kontrollerse %35,1 ve %37,0) ortalama 8,1 yıllık takipte, ne inme ne de koroner kalp hastalığına yakalanma riskinde anlamlı fark elde edilmedi (19).
• 2010 yılında 21 çalışmada, 5-23 yıl takip edilen 347.747 kişinin değerlendirmesinde koroner kalp hastalığı ve/veya inme geçiren (yani kalp ve damar hasatlığı olan) 11.006 kişinin olduğu görüldü. Değerlendirme yapılanlarda, ya görüşme yada diyet kaydı tutturularak doymuş yağ tüketimine de bakılmıştı. Doymuş yağ tüketimi fazlalığının, koroner kalp hastalığını %7 artırdığı (RR: 1,07, %95 GA 0,96-1,19, p: 0,22), inme sıklığını %19 azalttığı (RR: 0,81, %95 GA 0,62-1,05, p: 0,11), toplam kalp ve damar hastalığını etkilemediği (RR:1.00, %95 GA 0,89-1,11); ancak sözü edilen artış ve azalışın istatiksel olarak kabul edilebilir (anlamlı) olmadığı saptandı (20). Yaş ve cinse göre yapılan değerlendirmeler de, sonucu değiştirmedi. Kısacası, doymuş yağ tüketimiyle kalp ve damar hastalığı arasında –anlamlı- bir ilişki bulunamamıştı. Yani, bu yıl yayımlanan çalışmadan çok daha önce, doymuş yağın şeytanlığına gölge düşmüştü. Ama bu yılki çalışmaya olduğu gibi, bu çalışmaya da –değerlendirme yönteminde hatalar yapıldığı şeklinde- itirazlar gelmişti (21). Araştırmayı yürütenler, bu itirazları tümüyle değilse de, kısmen kabul ettiler. Ayrıca çalışmayı yürütürken Unilever Corporate Research ve National Dairy Council, National Cattleman's Beef Association, ve the Robert & Veronica Atkins Foundation’dan destek aldıklarını belirttiler.